Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is een syndroom waarbij buikpijn vaak verband houdt met de ontlasting, samen met veranderingen in de frequentie van de ontlasting of de vorm ervan. PDS kan niet worden gediagnosticeerd zonder buikpijn, en onderscheidt zich zo van andere gastro-intestinale syndromen. In dit blogartikel geef ik wat meer details over de pijn en andere klachten van PDS die in onderzoeken zijn gepubliceerd, naast wat je in het algemeen online kunt vinden.
De meeste PDS-patiënten beschrijven de pijn als krampachtig en is gelokaliseerd in de onderbuik. Er zijn echter verschillen tussen de subtypes van PDS. PDS-C type patiënten (waarbij constipatie meer overheerst) rapporteren meer algemene symptomen in de buik (zowel onder- als bovenbuikpijn) en een opgeblazen gevoel. PDS-D patiënten (waarbij diarree meer overheerst) rapporteren vaker dan IBC-C patiënten pijn bij de stoelgang.
PDS wordt ook gekenmerkt door pijnaanvallen. Onder patiënten met frequente pijnaanvallen (meer dan 3 aanvallen per maand) was de mediane frequentie 5,4 aanvallen per maand. Aanvallen kwamen vaker voor bij PDS-D patiënten en de mediane duur was 2,8 uur per aanval.
Bovendien melden PDS-patiënten overmatige inspanning tijdens de ontlasting, aandrang tot ontlasting, gevoel van onvolledige evacuatie, slijm bij de stoelgang, een opgeblazen en opgezwollen buik, pijn op de borst en misselijkheid.
Symptomen na een maaltijd komen vaak voor bij PDS. In één studie meldde meer dan 60% van de patiënten dat de symptomen verband hielden met de maaltijd: 28% van deze patiënten kregen binnen 15 minuten last van symptomen en 93% kreeg last binnen 3 uur na de maaltijd. De symptomen waren vooral winderigheid en buikpijn, die vaker werden uitgelokt door koolhydraat- of vetrijk voedsel, koffie of cafeïnehoudende dranken, alcohol, fruit, groenten en gekruid voedsel. Met name bepaalde soorten koolhydraten bleken de PDS-symptomen te verergeren, in het bijzonder suikers (monosachariden en disachariden) en polyolen, die langzaam in de dunne darm worden opgenomen en darmuitzetting kunnen veroorzaken, wat tot PDS-symptomen leidt.
Er zijn verschillende comorbiditeiten die met PDS gepaard gaan. De meest voorkomende somatische aandoeningen zijn cystitis, urethritis, bekkenpijn, vulvodynie, prostatitis, spierkrampen, fibromyalgie, blaasretentie, chronische vermoeidheid en andere. Psychiatrische stoornissen en symptomen kwamen ook vaker voor bij PDS, waaronder bruxisme, aandachtstekort, gegeneraliseerde angst, paniekaanvallen, stressreactie, somatisatiestoornis en depressie. Eén studie vond dat 23% van PDS patiënten hebben last van angst- en depressiestoornissen.
Er dient opgemerkt te worden dat de gastro-intestinale symptomen van PDS vaker kunnen voorkomen bij vele andere aandoeningen zoals lactose-intolerantie, colitis ulcerosa, Crohn, maag- en darmzweren, kanker van het maag-darmkanaal, coeliakie, diabetes mellitus en andere. Het verschil is echter dat PDS geen “fysiologische stoornis” is zoals de hiervoor genoemde aandoeningen, maar eerder een verzameling van symptomen. Met andere woorden, er is geen zichtbare organische schade aan de weefsels.
Daarom staat PDS al langer bekend als “functionele darmaandoening”. Maar in het afgelopen decennium is deze opvatting in twijfel getrokken door wetenschappelijk bewijs dat wijst op veranderingen op moleculair niveau die met PDS samenhangen. Gebleken is dat er een biochemische basis is voor alle symptomen op perifeer (darm) of centraal (hersenen, ruggenmerg) niveau. In een recent biomedisch onderzoek naar PDS spreken onderzoekers over een verband dat is gevonden tussen PDS en een ontregeling van de hersen-darm-as. Deze ontregeling manifesteert zich als zenuwuiteinden die een verhoogde reactie vertonen op prikkels (zoals het uitrekken van weefsel na een maaltijd, met pijn als gevolg); en veranderde darmgewoonten. De ontdekking van de betrokkenheid van de hersen-darm-as heeft echter geen verdere definitieve conclusies opgeleverd. Daarom blijft PDS (voorlopig) een syndroom dat wordt gekenmerkt als een verzameling van symptomen, en (helaas) is er niet één bloedtest of een andere onderzoek die het kan bevestigen.
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies.