Prikkelbare Darm Syndroom is geen ziekte die expliciet wordt beschreven in de oude Chinese geneeskundige literatuur. Het is een moderne term voor een cluster van klachten die van persoon tot persoon verschillen en gezamenlijk onder de noemer “PDS” vallen. De symptomen die vaak voorkomen bij PDS-patiënten – voornamelijk een combinatie van buikpijn, diarree en/of constipatie – zijn echter wel goed gedocumenteerd in de Chinese literatuur, samen met verschillende kruidenformules. Daarom is de Chinese kruidengeneeskunde goed uitgerust om PDS aan te pakken. In dit artikel zal ik een korte theoretische basis geven voor de organen die volgens de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG) betrokken kunnen zijn bij klachten die samenhangen met PDS. 

In de TCG-theorie zijn de functies van de Lever en de Milt essentieel voor het behoud van regelmatige spijsverteringsprocessen. Het begrijpen van hun functies en hun reactie tijdens aandoeningen is cruciaal om het pathomechanisme van PDS vanuit het TCG-perspectief te verduidelijken. (Het is belangrijk op te merken dat de termen “Lever” en “Milt,” en andere hier genoemde organen, niet verwijzen naar de anatomische organen zoals we die vandaag de dag kennen. In plaats daarvan vertegenwoordigen ze systemen die specifieke functies van het lichaam belichamen.)

Volgens de Chinese geneeskunde zijn de Maag en de Milt verantwoordelijk voor het verteren van het voedsel dat we eten. De Maag “rijpt” het voedsel en de drank die we innemen, en de Milt zet het om in een bruikbare vorm en transporteert het door het lichaam. Dit verteerde voedsel voedt het lichaam en zorgt ervoor dat alle organen goed functioneren.

Een van deze organen is de Lever, die verantwoordelijk is voor de juiste stromen en beweging van Qi (levensenergie) door het hele lichaam, inclusief die van de Maag en de Milt. Deze organen werken dus samen om een normale spijsvertering te behouden. In de pathologie van PDS zijn het vaak de Lever en de Milt die de symptomen veroorzaken, zoals hieronder uitgelegd.

Door verschillende etiologische factoren, zoals emotionele stress of frustratie, een onjuist dieet (alcohol, vet voedsel), of slijm, kan de Lever stagneren. Deze stagnatie belemmert de functie van de Lever op twee manieren:

1. De stroming van Qi vertraagt, waardoor de spijsverteringsfunctie van de Milt wordt verstoord. Dit kan leiden tot pijn, een opgeblazen gevoel en constipatie, wat overeenkomt met PDS gekenmerkt door constipatie (IBS-C).
2. De Lever gaat in “hypermodus”, waardoor de Lever de Milt “binnenvalt,” en de energievan de milt verder verstoort en verzwakt. Dit leidt tot de ophoping van damp en slijm (dit wordt gezien als  pathologisch water dat niet door het lichaam wordt verwerkt). En dit kan zich uiten als diarree (damp/slijm die in de darmen stroomt) afgewisseld met constipatie, pijn, winderigheid en weinig eetlust. Deze presentatie komt voornamelijk overeen met IBS-D en IBS-M, gekenmerkt door zowel diarree als constipatie.

Een Chinese kruidengeneeskundige zal uw symptomen analyseren, zich richten op het oplossen van de disharmonie die de symptomen veroorzaakt en het lichaam weer normaal laten functioneren. Hoewel dit eenvoudig klinkt, is de conditie van een patiënt vaak complexer dan een eenvoudig patroon. Bovendien geldt dat hoe langer de aandoening heeft bestaan, hoe langer het kan duren om te behandelen. Een persoon die de afgelopen 10 jaar aan IBS heeft geleden, moet er rekening mee houden dat de behandeling enkele maanden kan duren. Echter, merkbare verlichting kan vaak binnen een kortere periode worden verkregen.

Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies.

Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is een syndroom waarbij buikpijn vaak verband houdt met de ontlasting, samen met veranderingen in de frequentie van de ontlasting of de vorm ervan. PDS kan niet worden gediagnosticeerd zonder buikpijn, en onderscheidt zich zo van andere gastro-intestinale syndromen. In dit blogartikel geef ik wat meer details over de pijn en andere klachten van PDS die in onderzoeken zijn gepubliceerd, naast wat je in het algemeen online kunt vinden.

De meeste PDS-patiënten beschrijven de pijn als krampachtig en is gelokaliseerd in de onderbuik. Er zijn echter verschillen tussen de subtypes van PDS. PDS-C type patiënten (waarbij constipatie meer overheerst) rapporteren meer algemene symptomen in de buik (zowel onder- als bovenbuikpijn) en een opgeblazen gevoel. PDS-D patiënten (waarbij diarree meer overheerst) rapporteren vaker dan IBC-C patiënten pijn bij de stoelgang. 

PDS wordt ook gekenmerkt door pijnaanvallen. Onder patiënten met frequente pijnaanvallen (meer dan 3 aanvallen per maand) was de mediane frequentie 5,4 aanvallen per maand. Aanvallen kwamen vaker voor bij PDS-D patiënten en de mediane duur was 2,8 uur per aanval.

Bovendien melden PDS-patiënten overmatige inspanning tijdens de ontlasting, aandrang tot ontlasting, gevoel van onvolledige evacuatie, slijm bij de stoelgang, een opgeblazen en opgezwollen buik, pijn op de borst en misselijkheid.

Symptomen na een maaltijd komen vaak voor bij PDS. In één studie meldde meer dan 60% van de patiënten dat de symptomen verband hielden met de maaltijd: 28% van deze patiënten kregen binnen 15 minuten last van symptomen en 93% kreeg last binnen 3 uur na de maaltijd. De symptomen waren vooral winderigheid en buikpijn, die vaker werden uitgelokt door koolhydraat- of vetrijk voedsel, koffie of cafeïnehoudende dranken, alcohol, fruit, groenten en gekruid voedsel. Met name bepaalde soorten koolhydraten bleken de PDS-symptomen te verergeren, in het bijzonder suikers (monosachariden en disachariden) en polyolen, die langzaam in de dunne darm worden opgenomen en darmuitzetting kunnen veroorzaken, wat tot PDS-symptomen leidt.

Er zijn verschillende comorbiditeiten die met PDS gepaard gaan. De meest voorkomende somatische aandoeningen zijn cystitis, urethritis, bekkenpijn, vulvodynie, prostatitis, spierkrampen, fibromyalgie, blaasretentie, chronische vermoeidheid en andere. Psychiatrische stoornissen en symptomen kwamen ook vaker voor bij PDS, waaronder bruxisme, aandachtstekort, gegeneraliseerde angst, paniekaanvallen, stressreactie, somatisatiestoornis en depressie. Eén studie vond dat 23% van PDS patiënten hebben last van angst- en depressiestoornissen. 

Er dient opgemerkt te worden dat  de gastro-intestinale symptomen van PDS vaker kunnen voorkomen bij vele andere aandoeningen zoals lactose-intolerantie, colitis ulcerosa, Crohn, maag- en darmzweren, kanker van het maag-darmkanaal, coeliakie, diabetes mellitus en andere. Het verschil is echter dat PDS geen “fysiologische stoornis” is zoals de hiervoor genoemde aandoeningen, maar eerder een verzameling van symptomen. Met andere woorden, er is geen zichtbare organische schade aan de weefsels.

Daarom staat PDS al langer bekend als “functionele darmaandoening”. Maar in het afgelopen decennium is deze opvatting in twijfel getrokken door wetenschappelijk bewijs dat wijst op veranderingen op moleculair niveau die met PDS samenhangen. Gebleken is dat er een biochemische basis is voor alle symptomen op perifeer (darm) of centraal (hersenen, ruggenmerg) niveau. In een recent biomedisch onderzoek naar PDS spreken onderzoekers over een verband dat is gevonden tussen PDS en een ontregeling van de hersen-darm-as. Deze ontregeling manifesteert zich als zenuwuiteinden die een verhoogde reactie vertonen op prikkels (zoals het uitrekken van weefsel na een maaltijd, met pijn als gevolg); en veranderde darmgewoonten. De ontdekking van de betrokkenheid van de hersen-darm-as heeft echter geen verdere definitieve conclusies opgeleverd. Daarom blijft PDS (voorlopig) een syndroom dat wordt gekenmerkt als een verzameling van symptomen, en (helaas) is er niet één bloedtest of een andere onderzoek die het kan bevestigen.

Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies.